Πύργος Μονοφατσίου

Ο Πύργος είναι μεγάλος οικισμός του δήμου Αρχανών-Αστερουσίων, του οποίου είναι ιστορική εδρα, και πρώην κοινότητα της επαρχίας Μονοφατσίου, της οποίας ήταν έδρα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 951 κατοίκους. Απέχει από το Ηράκλειο 49,5 χλμ. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και παράγονται λάδι, επιτραπέζια σταφύλια και μεγάλη ποικιλία λαχανικών. Μεταξύ άλλων, στον οικισμό λειτουργούν ΚΕΠ, Δημοτικό Σχολείο, νηπιαγωγείο, Γυμνάσιο, περιφερειακό ιατρείο, τράπεζες, δημοτικό αναψυκτήριο, συμβολαιογραφείο, αστυνομικό τμήμα, ταχυδρομείο και άλλα.

Χώρα	Ελλάδα
Γεωγρ. διαμέρισμα	Κρήτη
Περιφέρεια	Κρήτη
Νομός	Ηρακλείου
Δήμος	Αστερουσίων
Αρ. δημ. διαμερισμάτων	11
Πληθυσμός δήμου	6.303
Πληθυσμός πόλης	1.098
Υψόμετρο	290 m
Ταχ. κωδικός	70010
Τηλ. κωδικός	28930

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία του χωριού οφείλεται σε πύργο, ο οποίος βρισκόταν στην οχυρή θέση Απάνω Πύργος. Αναφέρεται μάλιστα και σε επιγραφή που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ.^[1]

Ο Πύργος ήταν φέουδο του Λατινικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως και νοικιαζόταν με όλα τα υπάρχοντά του και τους κατοίκους το 1271 στον Ιάκωβο Μουδάτσο^[2] . Στην ενετική απογραφή του 1583 το βρίσκουμε με την ονομασία Pirgo και με 169 κατοίκους. Στην ίδια απογραφή καταγράφεται η Μουρνιά (Murnea) με 102 κατοίκους και οι δύο οικισμοί του Πρινιά: Prinea Apano (59 κατ.) και Prinea Catto (48 κατ.)^[3]. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 είχε 2 χριστιανικές και 30 τουρκικές οικογένειες και στην απογραφή του 1881 είχε 298 Τούρκους κατοίκους και 51 Χριστιανούς.^[4] Το 1920 αποτέλεσε την έδρα της επαρχίας. Το χωριό αναφέρεται ως έδρα της επαρχίας Μονοφατσίου, η οποία έχει πάρει το όνομα αυτό από τον Ενετό Φεουδάρχη Βονιφάτιο. Η δυτική συνοικία του χωριού ονομάζεται Καλογερικό, επειδή στο μέρος αυτό βρισκόταν το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, που τα ερείπιά του βρέθηκαν τελευταία.